Zwitserland, Zermatt – Stellisee

Op onze laatste vakantiedag is het nagenoeg onbewolkt. Het is half oktober en we besluiten de trein te nemen naar Zermatt, om hier nog een korte wandeling te doen. Zonde om het prachtige weer niet te benutten. De treinrit vanuit Brig naar Zermatt op zich is al een feestje.

In Zermatt wandelen we naar het dalstation van de funiculaire die naar Sunnegga gaat. Wij waren niet de enigen die besloten hadden om hiernaartoe te gaan, in Zermatt is het ontzettend druk, ook al is het zomerseizoen wel voorbij. Ook al rijden hier geen auto’s, je moet heel erg uitkijken voor de rondrijdende elektrische wagentjes, want die scheuren er op los. Ook al zijn we erg voorzichtig, we worden een paar keer bijna van onze sokken gereden en één keer bijna geraakt door een spiegel. Dat is er in elk geval niet op vooruitgegaan, sinds we de laatste keer in Zermatt waren. Boven bij het terras van de Sunnegga ziet het zwart van de mensen en we gaan snel verder, weg uit de drukte. Er zijn veel Aziatische mensen die het leuk vinden om met een Tobleronereep én de Matterhorn op de foto te gaan. De meeste mensen gaan de richting op van de 5 Seenweg (de 5 meren weg), maar wij besluiten de andere kant op te gaan, naar de Stellisee. Dat betekent direct een pittige klim, want we zijn op ruim 2200 meter hoogte, dus dat is ook even wennen. We staan vaak stil, niet alleen om even uit te blazen, maar ook om achterom te kijken naar het fantastische uitzicht op de Matterhorn en de daarnaast gelegen gletschers.

Het pad dat we volgen is geen onderdeel van de 5 Seenweg, maar ondanks dat is het nog steeds heel erg druk hier met andere wandelaars. Het pad is technisch niet moeilijk, wel is het op sommige plekken erg modderig en daardoor glad. Volgens het wandelbord bij Sunnegga zou het in een uur te lopen zijn, maar dat redden wij bij lange na niet.

Bij een bankje hebben we geluk, de mensen die er zitten, staan net op en zo hebben wij een geweldige lunchplek, met een fantastisch uitzicht. De Stellisee is nog steeds niet in zicht en ik twijfel of we het wel gaan redden, want we moeten wel weer op tijd bij de funiculaire zijn, want om 17.20 uur gaat de laatste naar beneden. Dan zien we na weer een heuveltop eindelijk de Stellisee liggen. We wandelen erheen en na een korte pauze hier gaan we terug. Eerst wandelen we een stukje over de brede bergweg naar beneden en komen dan uit op het smalle pad van de 5 Seenweg, zodat we op afstand ook nog de Grindjesee en de Mossjesee zien. Het uitzicht is wederom prachtig, met de lariksen al in herfstkleuren.

Dit pad is wel veel makkelijker te lopen en daardoor doen we over het stuk terug veel minder lang. Het laatste stuk is weer klimmen en dan wandelen we langs de Leisee terug naar de Sunnegga funiculaire. Het is inmiddels 16.45 uur, dus we zijn nog mooi op tijd, gelukkig. Wat een prachtige afsluiter van onze vakantie en wat ben ik blij dat het mij is gelukt om zulke geweldige wandelingen te maken in de afgelopen weken! 

Walliser Sonnenweg, Ausserberg -> Eggerberg

Een prachtige wandeldag in Zwitserland vandaag, zo half oktober. Een prima dag om een wandeltraining te doen, die niet al te lang en al te moeilijk is. We kiezen voor een klein stukje van de Walliser Sonnenweg, tevens onderdeel van de BLS Südrampe wandeling. Vanuit Brig nemen we de trein naar Ausserberg. De conductrice in de trein probeert haar Engels te oefenen met ons, ook al spreken wij Duits tegen haar. Maar wat het woord voor ‘wandelen’ is, daar komt ze even niet op en ze begint zelf een soort wandelmars, terwijl ze op mijn stokken wijst, heel grappig. Ausserberg is een Halt auf Verlangen, dus drukken we op de stopknop van de trein, anders stopt deze hier niet. Het station ligt een beetje buiten het dorp. We klimmen direct omhoog en lopen achter de huizen langs naar het dorpscentrum. De oude dorpskern met de donkere, houten Walliser huizen is nog mooi bewaardgebleven.

Achter de kerk hebben we een mooi uitzicht over het Rhônedal en Visp. Verderop wandelen we Ausserberg uit over een rustige weg die onverhard en smaller wordt. We nemen een kijkje bij de Theresienkapel en vanaf hier wandelen we langs een Suone, een historisch waterkanaal. Deze Suone is slechts een paar kilometer lang. Ze zijn vooral te vinden aan de droge zuidkant van de berghelling en ze worden soms nog steeds gebruikt.

Dan zien we ineens de markering aangeven dat we naar rechts moeten afbuigen. Hier staan we bovenaan een steile afdaling. Ik krijg een plotselinge aanval van hoogtevrees, want het is helemaal weids en open, er zijn geen struiken of bomen vlak naast het pad en daardoor lijkt het net alsof ik zo de diepte in stap. Beter kan ik het niet verklaren!

De berghelling is hier echt heel steil. Toch dalen we hier af en ik ga nog langzamer dan ik al was. Tegenliggers komen omhoog, even een excuus om halt te houden… Vooral het eerste, open stuk vind ik heel eng, maar daarna komen gelukkig weer wat struiken en bomen langs het pad, dat verder helemaal niet zo lastig is. Nu krijg ik ook weer meer oog voor de omgeving en er is genoeg te zien. Veel vlinders, bloemen, een kolibrievlinder, hagedissen. De wolk die al een tijdje boven ons hoofd hangt, regent hier ook uit en een paar minuten lopen we in de regen, terwijl ook de zon schijnt. We dalen flink af en bereiken de hoogte van het treinspoor, bij het Baltschiederviadukt.

Niet lang daarna gaat het wandelpad een paar tunnels in. Er is geen verlichting, wel een handrail. Aan de andere kant passeren we een paar flinke watervallen. Beneden ons ligt het dorpje Baltschieder en nu zijn we al snel in Eggerberg, voor ons alweer het eindpunt van deze wandeldag. Slechts een paar kilometer lopen, maar toch een heel afwisselend stuk, met fraaie uitzichten. In Eggerberg is het even opletten of we op het goede spoor staan te wachten, en bovendien moeten we ook hier de knop indrukken om de trein te laten stoppen. Dat lukt ook en zo reizen we terug naar Brig.

Trans Swiss Trail, Pollegio -> Biasca -> Lodrino

We zijn inmiddels in het dal aangekomen en wandelen al snel Pollegio uit. De Madonna di Re-kapel is helaas afgesloten. Na een kort intermezzo langs de Ticino steken we weer terug naar de stad, naar de Via Gottardo. Over de oude Ponte Vecchio lopen we Biasca in. Het is rustig om ons heen, buiten is het grauw en grijs, maar gelukkig wel droog. We gaan in Biasca even van de route af om naar boven te klimmen, omdat we de kerken hier willen bekijken. De eind 19^e eeuwse San Carlo di Borromeo kerk is van binnen heel groot en modern. Over de eeuwenoude trap klimmen we omhoog naar de 11^e eeuwse kerk Ss Pietro e Paolo.

In deze kerk is het donker en leeg, maar de fresco’s zijn prachtig. Vanwege de duisternis hangt er een bijzondere sfeer. Vanaf deze kerk is het uitzicht over Biasca erg mooi. Een mooi kijkpunt, de omweg waard.

Vanaf het station van Biasca volgt er een ontinteressant stuk. Eerst langs de huizen door straten met veel autoverkeer om vervolgens het spoor weer tegen te komen. Er moet een drukke en onoverzichtelijke weg worden overgestoken, dat is even spannend. Dan ook nog onder de snelweg door en we zijn gelukkig weer buiten de drukte en de herrie.

We slaan een paadje in dat naar de rivier de Ticino leidt, en vanaf hier lopen we een ruim 3 kilometer lang, kaarsrecht stuk tot aan Lodrino. Links van ons de rivier, rechts van ons vooral bos. Wij lopen op een soort dam van grote stenen, om de dorpen tegen het rivierwater te beschermen. Na de afwisseling van de Strada Alta is dit stuk, de Sentiera Riviera, wel eentonig te noemen. Op een paar eekhoorntjes en een handvol andere mensen na is er weinig te zien.

Volgens de Zwitsers is het stuk vanaf het begin van de oever tot aan Lodrino in 1,5 uur te doen. Omdat ik nog veel pauzes nodig heb, doen wij er zeker 2 uur over. We zijn net weer opgestaan van een bankje als we een enorme ontploffing horen. Van schrik grijp ik KJ vast. Waarschijnlijk is er in de steengroeve vlakbij een stuk berg opgeblazen. Wat een enorme knal was dat. Niet lang daarna buigt het pad bij de oever vandaan. We zijn bijna in Lodrino en hier verlaten we het Trans Swiss Trail. Voor dit jaar zit het erop! Ook al kon ik lang zo veel niet wandelen als voorheen, ik ben superblij met wat er wel kon en dat het trail wandelen gewoon nog steeds mogelijk is, ook al is het in aangepaste vorm! Tevreden wandelen we naar de bushalte in Lodrino, waar we de bus nemen naar Bellinzona. Hopelijk zijn we hier snel weer terug!

Trans Swiss Trail - Anzonico -> Pollegio

 Etappe 27 van het Trans Swiss Trail is het laatste deel over de Strada Alta, met aan het einde een lange en soms steile afdaling het dal in. Ook deze etappe is op dit moment nog veel te lang om in één keer te wandelen, dus ook deze hebben we in meerdere dagen gelopen. We starten in Anzonico, waar we in de wirwar van straatjes op zoek gaan naar waar we geëindigd waren. Uiteindelijk wandelen we langs de kerk het dorp uit.

Deze etappe is misschien wel een van de mooiste van de Strada Alta. Veel bos, maar ook prachtige uitzichten en pittoreske dorpjes. Het pad is zeker het eerste deel van deze etappe prima begaanbaar en niet moeilijk; het tweede deel is wat uitdagender. Opnieuw zien we weinig anderen en in de dorpjes is het stil; er is weinig tot geen horeca, maar dat kan ons niet deren.  

Bij Segno maken we niet meteen de scherpe bocht naar rechts maar lopen even naar links, want hier staat het prachtige Sant’ Ambrogio kerkje, met fresco’s uit de 14^e en 15^e eeuw.

Na een stukje door weides met oude kastanjebomen, lopen we Cavagnago in, een wat groter dorpje met een grote kerk. Eenmaal het dorp uit, wandelen we gemoedelijk verder; bos wordt afgewisseld met weides. Vlak vóór Ronzano staat een kleine stier naast ons pad; hij is waarschijnlijk gewoon onder het schrikdraad door gelopen. Gelukkig laat hij ons met rust. Later zien we vanuit de bus dat hij weer is teruggewandeld naar de rest van de kudde. In Ronzano kijken we ook even binnen in de kerk, voordat we verdergaan naar Sobrio. De uitzichten het dal in zijn ook hier onverminderd mooi.

In Sobrio klimmen we omhoog naar het dorpspleintje, hier vertrekt ook het postbusje naar Lavorgo.

Inmiddels zijn we op 1130 meter hoogte aangekomen. Nadat we het dorp achter ons hebben gelaten, wandelen we eerst over een prima pad het bos in. Na het passeren van een bergbeekje wordt het pad eventjes wat grilliger en ruiger tot aan Bidre.

Over de weg wandelen we door Diganengo en niet lang daarna begint dan echt de afdaling. Eerst nog heel geleidelijk, ook nog langs wat huizen van Corecco, en over brede bospaden die verderop steeds steniger en smaller worden. Ik heb de zigzaggen niet geteld, maar het waren er flink wat. Op de stenige stukken is het oppassen dat je je enkels niet verzwikt, aangezien een dikke laag herfstbladeren de losse keien en boomwortels bedekt. Op een gegeven moment kijken we het dal in en kunnen we Pollegio beneden zien liggen.

Langzaam komt het dichterbij. Het laatste stuk is een lange trap omlaag tot aan de huizen. Het was best een pittige afdaling, zo over de rotsen en ik ben blij als we eindelijk beneden zijn. De overgang naar de stad is best groot. Tussen de huizen door lopen we naar de Via Gottardo, waar we de bus nemen naar Biasca. De Strada Alta zit er -helaas- op, we zijn weer in het dal, op 300 meter hoogte, dus we zijn flink wat hoogtemeters afgedaald!

Trans Swiss Trail - Osco -> Anzonico

Etappe 26 van het Trans Swiss Trail alweer, we schieten op! Vanwege de rugproblemen doen we deze etappe niet in één keer. Het is begin oktober wanneer we dit stuk wandelen, nog altijd over de Strada Alta, hoog boven de Valle Leventina. De route loopt afwisselend door bos en pittoreske dorpen en blijft deze etappe grotendeels op hoogte.

In Osco, hier mooie pastelkleurige huizen, starten we net onder de 1200 meter hoogte. Bijna het hele stuk tot aan Calpiogna gaat door het bos en is een stiltegebied. Het is heerlijk rustig, we zien nauwelijks andere mensen.

Vlak voor Calpiogna staan we op een weide ineens voor schrikdraad. Er is geen opening, dus we moeten eronderdoor. De boer hier verwacht blijkbaar geen wandelaars meer, of hij denkt ‘zoek het maar uit’, dat kan natuurlijk ook... De koeien laten ons gelukkig met rust. Aan de andere kant duiken we eveneens onder het draad door. Calpiogna is eveneens een pittoresk dorp met een fraaie kerk. De typisch Leventiner huizen met veel graniet en donker hout zijn goed herkenbaar, net als in Figgione en Rossura.

In Rossura nemen we uitgebreid de tijd om de prachtige San Lorenzo kerk te bewonderen, die op een heuvel net buiten het dorp ligt. De kruisweg loopt hier om de kerk heen. Niet alleen de kerk is prachtig, het uitzicht over het dal en de bergen eveneens.

Ook dit stuk tot aan Anzonico loopt afwisselend door bos en fraaie dorpjes als Tengia en Calonico. Bij Calonico staat ook een kerk op een heuveltop, deze is ook vanuit het dal goed zichtbaar.

Het restaurantje na Calonico is helaas gesloten en staat nu te koop. Vanaf hier gaan we het bos weer in en dan volgt er toch nog even een pittige afdaling naar een bergbeekje. Een beetje onverwacht na de makkelijke paden van de rest van de etappe. Ook hier lijkt het alsof het niet het originele pad is en ook de markeringen ontbreken. Van schrik laat ik bijna een van mijn wandelstokken de diepte in vallen. Na de afdaling volgt nog een klim omhoog en na het oversteken van de doorgaande weg klimmen we nog wat verder omhoog. Het laatste stuk door het bos blijven we enigszins op hoogte. We worden beloond met een prachtig uitzicht.

Tussen de huizen van Anzonico door verlaten we de route om hier de bus te pakken naar Lavorgo. Wat een prachtige etappe was dit! 

Trans Swiss Trail - Deggio -> Osco

 

Op deze zonnige herfstdag eind september reizen we met de trein naar Ambrì Piotta en hiervandaan met de bus naar Deggio, waar we in augustus zijn geëindigd op het Trans Swiss Trail. Het wandelen gaat nog steeds niet heel goed, maar toch willen we vandaag proberen om dit stuk te lopen. We hebben er de hele dag voor uitgetrokken en met een flink aantal pauzes zou het moeten lukken.

In Deggio starten we op 1206 meter hoogte en we wandelen verder door het dorp over de Strada Alta. Achter ons hebben we nog steeds een prachtig uitzicht over de hoge bergen van de Gotthard en de kronkelende pasweg.

Beneden ons ligt het vliegveld van Ambrì Piotta. Midden in het weiland staat het eeuwenoude kerkje van San Martino, met mooie oude fresco’s.

Tot aan Lurengo is het een prima pad. In het dorp houden we halt voor de lunch. Ongemerkt zijn we ruim honderd meter gestegen. Niet al te ver na Lurengo maakt het pad in het bos een scherpe bocht. Vanaf hier volgt een lastige afdaling over een smal zigzagpad met boomwortels en veel losliggende stenen. We zien niet veel markeringen meer en we vermoeden dat dit een provisorisch pad is, vanwege de houtkap, die hier zo te zien nog niet zo lang geleden heeft plaatsgevonden. Uiteindelijk komen we op een smal, stenig pad uit, waarmee we verder afdalen. Een tijdrovend stuk, want we zijn niet zo snel.

Verderop wordt het pad gelukkig weer wat beter. Eenmaal om de bergkam heen, zien we in de verte Freggio en ook Osco al liggen. Vanaf Freggio gaan we weer de hoogte in, over een grindpad. Dit laatste stuk valt me erg zwaar en ik ben blij als we eindelijk Osco binnenlopen. We hebben nog een kwartier voordat het busje komt. Ik strompel naar het bankje bij de bushalte, waar nog twee andere wandelaarsters zitten. Eentje levert wat commentaar over mijn gestrompel, maar dat doet me niets, integendeel, ik ben superblij dat ik dit toch maar heb gedaan vandaag! Voor mij een hele prestatie en ik ben trots op mezelf. Ook al gaat het niet snel, moet ik hier zeker een dag van bijkomen, toch lukt het me om weer te wandelen in Zwitserland!